Milli enerji ve maden politikası doğrultusunda enerjide dışa bağımlılığı azaltmak, enerji ve maden alanındaki tecrübesini yurt dışına da taşımak isteyen Türkiye, maden arama ruhsatı aldığı ülkelerde harekete geçiyor. Özbekistan ve Sudanda ruhsat alınan bölgelerde havadan maden röntgeni çekecek olan Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) çalışmalarına Özbekistanda başlarken, Sudandaki saha Kasım veya Aralık ayında incelenecek.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmezin talimatıyla geçtiğimiz dönemde Sudan ve Özbekistanda maden arama ruhsatları alarak şirketler kuran Türkiye faaliyetlerine hız veriyor. Bu ülkelerde havadan jeofizik çalışmaları yapılarak maden rezervlerinin yoğun olduğu bölgeler tespit edilecek. Söz konusu çalışmaların ilki Özbekistanda başlatıldı. Özbekistana giden MTA ekibi ve uçağı, yapılan kalibrasyon ayarları sonrası 23 Ağustosta ölçüm almaya başladı. Uçaklar 3 ruhsat sahasında yaklaşık 20 bin kilometrelik uçuş ile tarama işini neticelendirecek. Çalışmaların teknik koşullar ve hava şartlarına bağlı olarak 30 gün içerisinde tamamlanması planlanıyor.
Sudan da gün sayıyor
MTAnın bir diğer sahası olan Sudanda yürütülecek havadan jeofizik çalışması ise mevsim koşulları gereği Kasım-Aralık aylarında gerçekleştirilecek. MTAnın sahip olduğu iki ruhsat sahasının yaklaşık 15 bin kilometrelik uçuş ile 1 ayda taranması öngörülüyor. Özbekistan ve Sudandaki sahalarda yürütülecek çalışmalarla yurt dışı deneyimi kazanılması amaçlanırken, hem tecrübe hem de tanınırlık sayesinde diğer ülkelerden gelen taleplerin de artabileceği belirtiliyor.
Türkiye havadan jeofizikte 7-8 ülke arasında
Potansiyel alanların belirlenmesinde anahtar rol oynayan havadan jeofizik çalışmalarının bir ruhsat alanında ilk aşamada yapılabilecek en hızlı sonuç veren çalışmalardan biri olduğu ifade ediliyor. Jeofizik çalışmalarının havadan yapılmasının 100 kat daha kısa sürede ve 29 kat daha ucuz olduğu belirtilirken, Türkiye uçuşundan verilerin toplanması ve işlenmesine kadar tüm süreci tek başına yürütebilecek 7-8 ülke arasında yer alıyor. Havadan jeofizik çalışmaları yeni çalışılacak bölgelerin jeolojilerinin daha net bir şekilde görülmesini, bölgenin röntgenini çekerek maden rezervlerinin yoğun olduğu bölgelerin tespit edilip alanların daraltılmasını sağlayacak. Elde edilecek veriler doğrultusunda hazırlanacak haritalar ve diğer bilgilerle nokta atışla arama ve sondaj yapılabilecek.
Havadan jeofizik çalışmaları 2017 yılında Türkiye Havadan Jeofizik Araştırmaları Projesi kapsamında 2 Cessna Grand Caravan EX uçağına gerekli cihaz, sensör ve donanımların entegre edilmesiyle başlamıştı. Bu proje ile sadece 1/100.000lik bir paftanın küçük bir kısmındaki 8 lokasyonda radyoaktif ham madde ve nadir toprak elementlerine yönelik alanlar tespit edilerek, ruhsatları MTAya kazandırılmıştı. 23 Ağustos itibarıyla Türkiye genelinde 920 bin kilometrekarelik alanın taraması tamamlandı.
