İnegöl’de faaliyette bulunan bir tavuk ve tavuk ürünleri üretim firmasında, erkek civcivlerin poşetler içerisinde varillere koyulup, poşetlerin ağzı bağlandıktan sonra havasızlıktan öldürülüp, daha sonra preslenerek yem yapıldığı iddiası üzerine harekete geçen hayvan severlerin,  ellerindeki  görüntülerle  gerekli mercilere şikayet başvurusunda bulunurken, savcılığa da civcivlerin katledildiğine dair suç duyurusunda bulundukları bildirildi.

Erkek civcivlerin tesislerde ayrıştırılarak, canlı olarak varillere koyularak, varillerin içerisindeki poşetlerin ağızları bağlanmak suretiyle havasızlıktan ölüme bırakıldıklarını, daha sonra preslenerek yem yapıldığına dair görüntülerin ellerine ulaşmasının ardından harekete geçtiklerini belirten Doğayı Hayvanları Koruma ve Yaşatma Derneği (DOHAYKO) İnegöl Temsilcisi ve Hayvan Hakları Federasyonu gönüllüsü Bilge Erkuş, “Doğayı ve Hayvanları Koruma Derneği İnegöl Temsilcisi olarak bu görüntüleri gördükten sonra dehşete düştüm. Bize gelen ihbarlardan sadece bir tanesiydi bu görüntüler. İhbar geldiğinde yalnızca üzerime düşen görevi yapmaya çalıştım. Sivil toplum kuruluşu olduğumuz için gelen görüntüler ihbar niteliğindeydi. Konuya dair kamuoyunda bir tepki toplamak için bu paylaşım yapıldı. Denetim eksikliğinden kaynaklanan bir problem var ortada. Bununla alakalı olarak, zaten devletin gerekli Bakanlıkları, Müdürlükleri denetimleri periyodik olarak yapmak durumundadır. Bunun yanı sıra devlet eliyle yapılması gereken denetim eksikliğinin dışında firmanın kendi içinde bir otokontrol sistemi geliştirmesi gerektiği görülüyor. Biz sadece sorunu yansıttık. Bununla alakalı Cumhuriyet Başsavcılığına görseller teslim ediliyor. Gerekli dilekçelerimizi yazdık. DOHAYKO olarak Orman Su İşlerine, İnegöl Belediyesine, Bursa İl Çevre Müdürlüğüne, Valilik ve Kaymakamlığa yazılarımızı yazdık. Bu denetimlerin daha sık yapılması konusunda, gereken bu eksikliği gözlemlediğimizi kendilerine aktardık” dedi.

Basın açıklaması yapan Bilgi Erkuş, “Görüntü içeriklerinde anladığımız şu; erkek civcivlerin 5199 sayılı yasaya aykırı bir şekilde yok edilmeleri vardı. Bunların boğularak, varillerin içine toplanarak yok edilme görüntüleri vardı. Bunlar Hayvan Hakları Kanununa ve 5199 sayılı yasaya aykırı görüntülerdi. Biz bunlarla ilgili gereken yasal adımlarımızı zaten atıyoruz. Gereken dilekçelerimizi ilgili makamlara yazarak göndereceğiz. Yasa içerisinde bütün canlıları yaşama hakkı var ve var olmak haktır. Bizim sloganımız da zaten buydu ve bu yasaya aykırı davranıldığı için de zaten görüntüler tüyler ürpertici. Hiçbir vicdana sığabilecek görüntüler değil bunlar. Öldürülen civcivler konusunda aldığımız duyum sadece bir iddiadır. Halk arasında bilinir bu ama dediğim gibi elimizde bir belge, bir görüntü direkt olarak yok. Yakılarak yem yapıldığı yönündedir. Hayvanların preslenerek ardından 160 derecelik fırınlarda yakılarak yem yapıldığı yönündedir. Dediğim gibi bu sadece bir iddia. Bize sadece yakılmadan önceki aşamalarının görüntüleri ulaştı. Bu bir ihbardı. Bu konuyla alakalı zaten gün içerisinde ihbarlar alıyoruz. Köpek öldürülüyor, zehirleniyor gibi ihbarları da aynı şekilde, aynı prosedürle değerlendiriyoruz. Gerekli mercilere görüntüleri iletiyoruz, yetkililerin gereğini yapacaklarına inanıyoruz” diye konuştu.

FİRMADAN AÇIKLAMA

Firmadan yapılan açıklamada ise, “Türkiye’de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yayınlanan kanun, yönetmelik, genelge ve talimatlara uyumlu olarak kanatlı eti ve yumurtası üretimi yapan köklü bir firmayız. Kanatlı eti ve yumurtası üretiminde Yem Fabrikaları-Damızlık Kümesleri-Kuluçka Tesisleri ve Üretim Çiftlikleri firma bünyesinde tam entegre olarak ve her basamağında, hem firmanın kendi veteriner hekimleri, hem de Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının denetçi veteriner hekimleri tarafından kontrol edilerek faaliyet göstermektedir. Firmamız üretim faaliyetlerinde uluslararası standartlara ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının yayınladığı mevzuatlara göre, İyi Tarım Uygulamalarını benimsemiştir. Sosyal medya içerisinde paylaşılmış olan ve firmamızın ismine yönelik saldırı amaçlı kullanılan görüntülerde, varillerin içine yerleştirilen poşetlerde biriktirilen civcivler gösterilmektedir. Söz konusu civcivler, yumurta üretimi için üretilen civcivlerden ayrılan erkek civcivlerdir ve yönetmeliklere uygun olarak imhaya sevki yapılmaktadır. Erkek civcivlerin üretim yapamaması ve karışık üretim yapıldığında da embriyolu (civcivli) yumurta üretileceğinden ötürü, ister konvansiyonel yumurta üretim çiftliklerinde, ister alternatif organik tavuk üretim çiftliklerinde erkek civciv bulundurulmamaktadır (tüketicilerin mutfağında yarı gelişmiş embriyolu yumurtanın sofraya konması gibi istenmeyen durumların oluşmaması için). Söz konusu yumurtacı tavuk ırklarının erkekleri aynı zamanda et üretimi amacıyla yetiştirilemeyecek kadar az verimli olmasından ötürü, et üretim çiftliklerine sevk edilememektedir ve kanuni olarak kuluçkahane artığı olarak görülmektedir” denildi.

Firma yetkilileri ayrıca 20 Mart 2007 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan ilgili mevzuat maddelerini ise şöyle açıkladılar;

“Kuluçkahane ve Damızlık Kanatlı İşlemleri Yönetmeliği Madde-9, p) Kuluçkahane artıkları, bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde belirtilen işletme içerisindeki yakma fırınında, yakma fırını yoksa özel bir çukura gömülecek veya bir rendering tesisinde imha edilecektir. İşletme, atıklarını bağlı bulunduğu belediye çöplüğüne götürecekse; işletme ile belediye başkanlığı arasında bu konu ile ilgili olarak yapılmış olan sözleşmenin bulunması ve artıkların usulüne uygun bir şekilde bekletilmeksizin ilgili çöplüğe götürülerek işletmeden uzaklaştırılması şarttır. Kuluçka artıklarını taşımada kullanılan ekipman her kullanımdan sonra usulüne uygun bir şekilde temizlenecek ve dezenfekte edilecektir. Bu kapsamda oluşan erkek civcivlerin uygulanabilir en insani yöntemle öldürülmesi ve toplum sağlığını tehdit etmeden ortamdan uzaklaştırılması gerekmektedir. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2006 yılında ülkemizde görülen Kuş Gribi Salgını sırasında bu konuya ışık tutacak talimat maddelerini yayınlamıştır (6.4.2 b maddesi): Tavuk Vebası Hastalığına Karşı Korunma ve Mücadele Talimatnamesi, Hukuki Dayanak: 29.05.2001 tarih ve HSHD-HHM-6095/016049 Sayılı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğünün  ilgili yazında  ise, “6.4.2. Kanatlıların Toptan Öldürülmesi  a) Küçük kanatlı grupların (aile tipi işletmelerde) imhası için narkotik, kurarik ve anestezik ürünlerin birleştirilmesinden oluşan ilaçların intrapulmaner olarak enjeksiyonu tavsiye olunur, bu şekilde acı çekmeden birkaç saniye içinde bir ölüm sağlanır.(0,6 ml/Kg) b) Yüksek sayıda olan gruplar için ise, uyuşturma amaçlı gaz veya hipnotiklerin kullanımını ve daha sonrasında ise asfeksi ile ölümü öngören kitle metotları tavsiye olunur. Hayvanlar kümesin içinde öldürülebilir veya yüksek riskli atıkların taşınması için kullanılan tipte sızdırmaz bir konteyner kullanılarak öldürülebilir. Bu durumun hassas çevreler tarafından civcivlere yapılan ‘eziyet ve canilik’ şeklinde yorumlanması gerçekte toplum sağlığı için gösterilmeye çalışılan özeni gölgelendirmektedir. Mevcut üretim teknolojisinde, Türkiye ve tüm dünyadaki yumurtacı civciv üretimi yapan kuluçkalarda,  erkek civcivlerin toplanması ve imha öncesinde bayıltılması için karbondioksit gazının ortamda arttırılması, çok daha canice yöntemlere göre uygulanabilir insani imha yöntemi olarak  görülmüş ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından hayvan hastalıkları ile mücadele amacıyla kuluçka artıklarının imhasının uygun olacağı bildirilmiştir. Bu civcivlerin üretim için kullanılamayacağından ötürü çevreye canlı olarak serbest salınmasının çok daha vahşi bir uygulama olacağı aşikardır. Firma olarak yumurtacı civciv üretim kuluçkalarımızda yönetmeliklerde bahsedildiği üzere; erkek civcivler üretim artığı olarak ayrılmakta, variller içerisinde taşıma sırasında taze hava girişi kapatılmakta ve oluşan karbondioksitle bayıltılarak  acısız ölümü sağlanmakta ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkili veteriner hekimi tarafından imha tesisi önünde kayıt altına alınmaktadır.

Tüm bu uygulamalar Türkiye’deki tüm yumurtacı civciv kuluçkalarında (rakipler) aynı şekilde uygulanmaktadır.”