Gümüşhane artık lavanta kokuyor

#Ekonomi | İHA
07 Eyl 2019 / Cmt 09:21

Türkiye’de adını değerli bir madenden alan tek şehir olan, Osmanlı saraylarına meyve gönderen, Kuşburnu meyvesinin gen merkezi olan Gümüşhane’de son yıllarda bitkisel üretimde ürün çeşitliliğini artırılması amacıyla yapılan çalışmalara hız verildi.
Ceviz eylem planı ve glütensiz un kaynağı olan kara buğdayla başlayan bitkisel ürün çeşitliliğinde bu kez tıbbi ve aromatik bitkilerin en değerlilerinden olan lavanta bitkisinin deneme dikimi gerçekleştirildi ve yüzde 100 başarıya ulaşıldı.
Görsel güzelliği ve enfes kokusuyla çiçek açtığında bulunduğu bölgeyi mor renge bürüyen lavanta Türkiye’de son yıllarda turizme de ciddi katkı sağlayan bir ürün olarak biliniyor.
Gümüşhane Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından geçtiğimiz yıl DOKAP destekleriyle hayata geçirilen “Atıl tarım arazilerin değerlendirilmesi ve bitkisel üretimin modernizasyonu” projesi kapsamında yaklaşık 100 bin lavanta fidesi Gümüşhane’nin Kelkit ve Şiran ilçelerinde belirlenen 10 üreticinin 50 dönümlük alanında oluşturulan özel bahçelere dikildi. Önümüzdeki yıl bu alan 100 dönüme fide sayısı da 200 bine çıkarılacak.
Hem Kelkit hem de Şiran ilçesinde ilk yılında çiçek açan ve hızla büyüyen lavanta bitkileri hasat edilirken, hem çiftçiler boş tarım arazilerini değerlendirerek milli ekonomiye katkı sağlamış oldu hem de dönümünde 20-30 kilogram bal vermesi nedeniyle arıcılar bayram etti.
İl genelinde yoğun talep olması nedeniyle önümüzdeki yıl 100 bin lavanta fidesinin daha dağıtılacağı Gümüşhane’de lavantanın yağının çıkarılması için Şiran ilçesinde yağ çıkarma ünitesi bu yıl içerisinde kurulacak.
Dünyadaki en değerli 15 uçucu yağ arasında yer alan lavanta yağının litresi dünya piyasasında 600 lira bandında işlem görürken, Türkiye genelinde dönümde 8-10 litre arası yağ çıkıyor. Çalı formunda bir bitki olması nedeniyle dikildikten sonra 30 yıl boyunca çiçek açan lavanta dönüm başına her yıl güncel fiyatlarla üreticiye en az 5 bin lira gelir sağlayacak.
Kelkit ilçesine bağlı Dereyüzü köyünde Nevzat Seven’e ait 4 dönümlük bahçede yapılan deneme lavanta üretimini yerinde inceleyen Tarım ve Orman İl Müdürü Edip Birşen, Gümüşhane’de ilk kez uygulanan lavanta projesinin başarıya ulaştığını söyledi.

“30 yıl boyunca hasat edeceğiz”
İHA muhabirine yaptığı açıklamada geçtiğimiz yıl “Atıl tarım arazilerin değerlendirilmesi ve bitkisel üretimin modernizasyonu” projesi kapsamında yaklaşık 100 bin lavanta fidesini Gümüşhane’ye getirerek 50 dönüm lavanta bahçesi oluşturduklarını hatırlatan Birşen, “Kelkit ve Şiran ilçemizde uyguladığımız bu projede 10 üreticimizle deneme amaçlı başladık. Amacımız hem çiftçilerimizin gelir seviyesini artırmak hem de atıl arazileri milli ekonomiye kazandırmak ve üretimi artırmak. Gümüşhane coğrafyasında doğal olarak lavanta zaten bulunmaktaydı. Bakanlığımıza bağlı Antalya’da bulunan Batı Akdeniz Araştırma Enstitüsü ile görüşerek oradan hangi çeşidin bölgemiz için uygun olduğunu değerlendirdikten sonra deneme amaçlı başladık projeye. Projenin ilk yılında başarılı olduğunu gördük. Lavantalar yetişti ve çiçeklerini verdi. Bu ilk yılı. Hem Kelkit hem Şiran’da ki 10 üreticimizde de başarılı olduk. Bu çiçeklerimiz hasat edilecek ama ilk yılında verim düşük olur. Asıl verim 3 ve 4.yılda başlayacak. Şuandaki lavanta çiçekleri 1 metre boyuna ulaşacaklar. Çalı formunda bir bitki. 30 yıllık bir ömrü var. Bir kere dikilir ve 30 yıl boyunca hasat edeceğiz” dedi.

“Dünyanın en değerli 15 uçucu yağından birisi de lavanta yağı”
Hasat edilen lavantaların yağının çıkarılması için hazırladıkları proje ile Şiran ilçesinde yağ çıkarma ünitesini bu yıl içerisinde kuracaklarını kaydeden Birşen, “Bir dönümde Türkiye şartlarında 8-10 litre arası yağ elde edilebiliyor. Dünyanın en değerli 15 uçucu yağından birisi de lavanta yağı. Lavanta yağı hem kozmetik sanayisinde, sabun sanayisinde çok değerli bir tıbbi aromatik bitki. Amacımız Türkiye coğrafyasında çok kolaylıkla yetişen bu ürünü yaygınlaştırmak, üretime kazandırmak, çiftçilerimizin gelir seviyesini artırmak. Bunun dünya piyasasında 600 lira civarında litre fiyatı var. Minimum olarak bir dönüm bahçeden 5 bin lira gelir elde etmeyi düşünüyoruz” diye konuştu.

“Önümüzdeki yıl 100 dönüme çıkararak bu alanı 200 bin fide daha getireceğiz”
Deneme üretimi aşamasındaki çiftçilerin bu işe severek girdiğini ve projenin amacına ulaştığını ifade eden Birşen, “Çiftçilerimize teşekkür ediyorum. 10 çiftçimizle 50 dönümde 100 bin fideyle bu işe girdik. Önümüzdeki yıl 100 dönüme çıkararak bu alanı 200 bin fide daha getireceğiz. Projeye başlarken çiftçilerimizi yalnız bırakmadık. Önce doğru çiftçilerimizi seçtik. Akabinde bu çiftçilerimize eğitim verdik. Konu uzmanlarımız lavanta yetiştiriciliği nasıl yapılacağına dair eğitim verdiler. Ardından modern bahçelerimizi oluşturduk, damlama sulamalarını, motopomplarını verdik. Budama makaslarını verdik. Çiftçilerimiz yağ çıkarma ünitesini de merakla bekliyor. Onu da kurduğumuz zaman biz bunu katma değerli ürün haline getireceğiz ve ilimizde artık yaygınlaşacak” şeklinde konuştu.

“Lavanta çiçeğinin bir dönümünden 20-30 kilogram arasında bal verimi olması arıcılarımızı da çok sevindirdi”
Lavanta yetiştiriciliğinin Gümüşhane’de ilk kez denendiğini ve bunun olumlu sonuçlandığını görmenin kendilerini son derece mutlu ettiğinin altını çizen Birşen, “Bunun yanında Gümüşhane arıcılık yönünden zengin bir floraya sahip. Lavanta çiçeğinin bir dönümünden 20-30 kilogram arasında bal verimi olması arıcılarımızı da çok sevindirdi. Mevsimin iyi gitmediği dönemlerde lavanta çiçeğinin çok değerli bal olan lavanta balına dönmesini de değerlendirmeyi düşünüyoruz. Gümüşhane’de ürün desenimizi artırmaya çalışıyoruz. Bundaki amacımız çiftçimizin gelirini artırmak ve çeşitlendirmek” dedi.
Lavanta’nın Gümüşhane’nin hemen hemen her ilçesinde rahatlıkla yetişebilecek bir ürün olduğunu, çiftçilerin bu konuda çok yoğun bir talebi olduğunu ifade eden Birşen, bu ilgiyi bilgiyle birleştirince ortaya güzel sonuçların çıkacağını sözlerine ekledi.
Kelkit-Şiran karayolu kenarında oluşturulan 4 dönümlük bahçesinde lavanta bahçesinde hasat yapan üretici Nevzat Seven ise daha önce arpa, buğday, şeker pancarı ekilen tarlaların son yıllarda boş kaldığını, bu nedenle de atıl tarlaları değerlendirmek için lavanta diktiklerini belirterek, “Verimi şuanda beklediğimiz gibi oldu. İlerleyen yıllarda daha da güzel olacak inşallah. Başka tarlalarda da dikmek istiyorum lavantayı” diye konuştu.